Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (25.01.2021) – Geçtiğimiz haftalarda hepimizin kullandığı Whatsapp’ın koşulları ve gizlilik sözleşmesini değiştireceği haberleri dünya ve Kıbrıs gündemine bomba gibi düştü.
Buna tepki gösteren insanlara karşı bazı kesimlerce hak verilirken, bazı kesimler ise “Mark Zuckerberg senin mesajlarını, Facebook hesabını ne yapacak” gibi bilgiden uzak yaklaşımlar gördük.
Bu konu dünya üzerindeki her sosyal, ekonomik ve kültürel kesimden insanı ilgilendiren hayati bir konu aslında.
Çünkü isterseniz bir akademisyen olun, isterseniz çiftçi, “bir oy sahibi” olduğunuz sürece bu firmaların sizden edindiği bilgileri kullanması açısından farklı bir müşteri portföyü oluşturmuyorsunuz.
Bu konuda çok detaya, komplo teorilerine girmeden size yakından bildiğim bir şekilde Facebook’ta “attığınız” ya da “atmadığınız” her adımın hayatınızı nasıl değiştireceğinden bahsetmek isterim.
Yakından, diyorum çünkü yakın geçmişimizde yaşanan bu olayların başrol oyuncularından biri ile aynı dönemde, küçücük bir üniversitede birlikte eğitim gördüm.
2013 yılında İngiltere’de kurulan bir firma.
Adı Cambridge Analytica.
Bir siyasi danışmanlık firması.
Siyasi partilere ve siyasetçilere hizmet vermekte.
Ama öyle zannettiğiniz gibi üç beş tane süper zeka siyaset bilimci oturup, seçime girecek parti ve adaylara akıl vermiyorlar.
Dünyada bu düşündüğünüz gibi bir siyasi danışmanlık sektörü kalmış da değil zaten.
Artık siyasi danışmanlık “dijital veri analizi ve madenciliği” ile yapılmakta.
Nasıl mı?
Sizin sosyal medya, mesajlaşma ya da internette yaptığınız ve hatta yapmadığınız şeyleri analiz ederek herhangi bir konu hakkındaki görüşlerinizi güçlendirerek, zayıflatarak ya da değiştirerek…
Yazdıklarınız, düşünceleriniz, izlediğiniz şeyler, beğendiğiniz paylaşımlar, ziyaret ettiğiniz sayfalar, arkadaşlarınız ve konuştuğunuz kişiler hakkındaki sadece tüm veriler değil, bunları yaparken harcadığınız zaman dahi özel şirketler tarafından “veri madenciliği” ile elde edilebilmekte.
Hele bir de sosyal medya hesabınız üzerinden size oyun ya da çeşitli fırsatlar sunularak kullandırılan uygulamalar ile daha da detaylı bilgilere ulaşabilmekteler.
Sonra bu bilgiler analiz edilerek bir siyasi parti veya siyasetçinin propagandası “en doğru” içerikle toplumun farklı kesimlerine farklı kampanyalar ile verilebilmekte.
Yani devletinizi yönetmek için sizden oy isteyen kişiler, eğer paraları varsa bu firmalar ile anlaşarak tüm toplumun sosyo-politik haritasını elde ederek sizin karşınıza inanacağınız ve hoşlanacağınız şekilde çıkabilmekte.
Sadece bu bahsettiğim firmanın bile siyasi olarak müdahil olmadığı ülke neredeyse yok gibi.
Müşterileri arasında Kıbrıs’tan da birileri olduğu ortaya çıkmıştı.
Yani ülkelerin büyüklüğü küçüklüğü de fark etmemekte.
Çünkü seçimlerine ciddi şekilde müdahil oldukları ülkeler, Amerika Birleşik Devletleri’nden Malta’ya kadar büyük bir yelpazede.
Firma bütün bunların ortaya çıkmasından sonra dünyayı sarsan büyük bir skandalın ardından 2018 yılında kapandı.
Ama farklı isimler ile çalışmalarına devam etmekte.
Bu konu şu anda dünyada en fazla konuşulan konular arasında.
Üniversitelerde “veri” konusu hakkında bölümler kurulalı ise yıllar oldu bile.
Demokrasi dediğimiz şey dijitalleşen dünya sayesinde tarih olmak üzere anlayacağınız.
Bütün bunlar yaşanırken aklınızdan çıkarmamanız gereken bir şeyi buraya yazarak bitiriyorum.
Bu hayatta bedeli olmayan hiçbir şey olmadığını ve sabahtan akşama kadar “bir ücret” ödemeden kullandığınız bu sosyal medya siteleri ve uygulamalarını size sunan firmaların para kazanmak için sattıkları “mal”ın siz ve sizin verileriniz olduğunu lütfen unutmayınız.
